Çolpan

1897 yilinda Türkistan'ın Fergana vilayetine bağlı olan Andican kentinde dogdu. Gerçek adı Abdülhamit Süleyman'dır. Çolpan (Tan Yıldızı) onun takma adıdır.

Çolpan Cedit doneminin en önemli şairidir. Hem medresede hem Rus okullannda öğrenim görmüş; Arapça, Farsça, Rusça ve Ingilizce öğrenmiştir. Mevlana, Sadi, Hafız, Hayyam, Nevayî, Fuzülî gibi Türk ve İslam klasiklerini okumuştur. Devrin diğer ceditçileri gibi Osmanlı, Kazan, Azerbaycan Türk edebiyatlarını yakından takip etmiştir. Türkiye’den Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Mehmet Emin, Ziya Gökalp, Mehmet Akif gibi şair ve yazarları yakından tanımıştır. Hint düşünürü Tagor’dan, İngiliz yazarı Shakespeare’den ve Rus yazarı Maksim Gorki’den bazı eserler tercüme etmiştir.

1917-1920 yılları arasında ilk önemli eserlerini veren Çolpan, 1920-1926 yılları arasında ise Oyganış (Taşkent 1922), Bulaklar (Taşkent 1924) ve Tan Sırları (Taşkent 1926) adlı eserierini yayınlamıştır. Bu eserlerinde yer alan toplam 119 şiir millî sembolizmin eşsiz örnekleridir. Çolpan, millî meseleler yanında sosyal buhranları da işlemiştir.

Şiirleri yüzünden sekiz defa tutuklandı. Stalin devrinde 1937'de, Taşkent'te yapılan bir yazarlar toplantısında, 'eserlerinde, ideolojik açıdan komünizm dışı meselelerle uğraştığı için, davaya ihanet ettiğini söyleyerek suçunu itiraf etmesini' istediler. Çolpan ""Siz beni üç gün içinde islah edemezsiniz"" diye cevap verdi. Bu olaydan sonra, halk düşmanı ve milliyetçi olmakla suçlanıp tutuklandı ve 'Aydınları Temizleme' hareketleri esnasında 1938'de kurşuna dizildi.

Çolpan’ın şiirleri bağımsızlığın ve yurt sevgisinin birer timsali gibi görülmüş, Güzel Fergana, Kisen (Zincir), Kozgalış (Ayaklanma) adlı eserleri bestelenmiş ve dilden dile dolaşmıştır.




Güzel Türkistan

GÜZEL TÜRKİSTAN SANA NE OLDU
SEHER ÇAĞINDA GÜLLERİN SOLDU
ÇEMENLER BERBAD, KUŞLARDA FERYAD
HEPSİ BİR MAHZUN OLMAZ MI DİLŞAD.

BİLMEM NİÇİN KUŞLAR ÖTMEZ BAHÇELERİNDE

BİRLİĞİMİZİN SARSILMAZ DAĞI
ÜMİDİMİZİN SÖNMEZ ÇERAĞI
BİRLEŞ EY HALKIM GELMİŞTİR ÇAĞI
BEZENSİN ŞİMDİ TÜRKİSTAN BAĞI

UYAN HALKIM BİTSİN ARTIK BUNCA ZULÜMLER

BAYRAĞINI AL KALBİN UYANSIN
KULLUK, ESARETİN HERŞEYİ YANSIN
KUR YENİ DEVLET DÜŞMANLAR ÜRKSÜN
YÜCE TÜRKİSTAN GÖKLERE DEĞSİN

YAYIL YEŞER ÖZ VATANIN GÜL BAĞLARINDA